In 1934 introduceerden de Nederlandse Spoorwegen de stroomlijnvorm met de diesel-elektrische driewagentreinen die snelle diensten tussen de grote steden gingen verzorgen. Dit materieel werd bekend onder de naam Dieseldrie, DE3 of Materieel '34. Het waren de eerste Nederlandse dieseltreinen.

Niet alleen de stroomlijnvorm was revolutionair, maar ook de lichtgrijze kleur (in plaats van het gebruikelijke olijfgroen) en de comfortabele inrichting, ook in de derde klasse, sprak tot de verbeelding. Nieuw voor Nederland waren ook de automatische Scharfenberg-koppelingen. Daardoor konden de treinstellen snel worden aan- en afgekoppeld en in trein-schakeling in rijden met twee of meer exemplaren, later ook met de dieselvijf.

Vanaf 15 mei 1934 werden deze treinstellen ingezet op de nog niet geëlektrificeerde hoofdspoorlijnen in het midden van het land (het zogenaamde Middennet). De inzet verliep niet vlekkeloos, zodat enige tijd stoomlocomotieven van de serie NS 3700 (spottend Stoom-diesels genoemd) moesten inspringen. Vier jaar later werden de diesel-drieën hier afgelost door hun elektrische soortgenoten, waarna zij verhuisden naar andere niet-elektrische hoofd-verbindingen. Het uiterlijk van het elektrische Materieel '35 en Materieel '36 was afgeleid van de dieseldrie.

Als gevolg van de oorlogsomstandigheden in de Tweede Wereldoorlog kon het materieel wegens brandstofgebrek niet meer ingezet worden. Door oorlogshandelingen en afvoer naar het oosten ging een deel van de treinstellen verloren. De treinstelserie die na de oorlog werd geformeerd deed nog zo'n 15 jaar dienst.

De 'oude dieseldrieën' deden in de jaren vijftig nog voornamelijk dienst op niet-geëlek-trificeerde secundaire spoorlijnen. Begin jaren zestig werden zij daar vervangen door de 'nieuwe dieseldrieën', type Plan U. De laatste treinstellen Mat '34 gingen in 1964 buiten dienst. Een exemplaar, treinstel 27, bleef als museumstel bewaard in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum te Utrecht. In de oorspronkelijke lichtgrijze uitvoering, maar niet rijvaardig, is het stel nog steeds te bewonderen als revolutionaire innovatie in het reizen in Nederland in de jaren dertig.

Externe links/verwijzingen

• Mat '34 - nl.wikipedia.org
• Category: Mat '34 - uit Wikimedia Commons
• De vooroorlogse DE3 - Langs de rails / nicospilt.com
• Materieel 1934 - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bronnen, noten en/of referenties

• Oostrom, Martin van: DE-driewagenstellen materieel 1934, 60 Jaar geleden verschenen de eerste stroomlijnstellen, in: Rail Magazine 120, 16e jrg. 10/1994 en Rail Magazine 121, 17e jrg. 1/1995, pp. 19-24.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/Mat_%2734 -12-08-2024