De serie NS 1300 was een serie stoomlocomotieven van de Nederlandse Spoorwegen (NS), geleverd in 1880-1895 aan de voorgangers Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS) en Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij (NBDS).

SS 301-475

Deze serie volgde de serie 101–150 op die geleverd was in de jaren 1872-1879. Na de invoering van de Westinghouserem, een systeem waarbij de machinist alle wagons tegelijk kon laten remmen, kon de snelheid op het spoorwegnet worden verhoogd en besloot de SS om niet de serie 101-150 uit te breiden, maar nieuwe, sterkere locomotieven aan te schaffen.

Tussen 1880 en 1895 werden 175 locomotieven gebouwd door de fabriek van Beyer, Peacock and Company in Manchester. Doordat dit bij aanschaf de grootste 1B-locomotieven van Europa waren, met de lichtgroene kleurstelling van de SS, kregen deze locomotieven de bijnaam Grote Groenen.

De tenders van de 301-398 hadden een waterinhoud van 10,3 m3. Vanaf de 399 werd de waterinhoud van de tenders vergroot tot 13 m3 door een verdiept gedeelte tussen de frameplaten. Later werd bij de 301-398 de waterinhoud van de tenders op dezelfde wijze vergroot.

Bij de samenvoeging van het materieelpark van de HSM en de SS tot de Nederlandse Spoorwegen in 1921 kregen deze locomotieven de NS-nummers 1301-1475, waarbij de NS nummers van de 1462-1466 op aflevervolgorde werden toegekend, in afwijking van de SS- nummers 463-466 en 462. Tussen 1925 en 1940 werd de serie buiten dienst gesteld, waarvan het grootste aantal in 1935.

De NS 1326, afgevoerd in 1939, bleef voor het Nederlands Spoorwegmuseum (thans Het Spoorwegmuseum geheten) behouden, en is weer teruggebracht in de Staatsspoor-uitvoering als SS 326.

NBDS 6, 7, 11

De mailtreinen, die sinds 1888 via Venlo werden geleid, keerden in december 1892 weer terug op de spoorlijn Boxtel - Wesel, het "Duits Lijntje". Daarvoor bestelde de NBDS een drietal 1B-sneltreinlocomotieven bij Beyer, Peacock and Company in Manchester. In tegenstelling tot de 8-10 waren deze locomotieven volledig gelijk aan de Grote Groenen 301-375 van de SS. Om ondanks de levertermijn op tijd over een nieuwe locomotief te kunnen beschikken werd de reeds in aanbouw zijnde SS 462 afgebouwd voor de NBDS en kwam in november 1892 als NBDS 7 in dienst. Voor de SS werd een nieuwe locomotief als SS 462 gebouwd.

Nadat de NBDS in 1919 opging in de SS werden deze locomotieven als SS 476-478 in het materieelpark van de SS opgenomen, om twee jaar later, bij de samenvoeging van het materieelpark van de HSM en de SS tot Nederlandse Spoorwegen de NS-nummers 1476-1478 te krijgen. In 1933 werd de 1477 afgevoerd. De 1476 en 1478 volgden in 1936.

SS 701

In 1892 bouwde Beyer, Peacock and Company een compoundlocomotief die bij de SS het nummer 701 kreeg. Met de indienststelling van de serie 701-706 in 1910 werd deze machine in 1909 vernummerd in 479. In 1921 kreeg de loc het NS-nummer 1479. Omdat het compoundsysteem geen besparing opleverde verbouwde de NS de locomotief in 1924 tot enkelvoudige expansie, waardoor hij niet meer verschilde van de 1401-1478. In 1936 werd de 1479 afgevoerd.

Externe links/verwijzingen

• NS 1300 (stoomlocomotief) - nl.wikipedia.org
• Stoomlocs NS: vanaf 1000 - Serie 1301-1479. - Langs de rails / nicospilt.com
• NS 1300 (stoomlocomotief) - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• A. Weijts: Tussen vuur en stoom. Uitg. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 2001. ISBN 90 288 26947.
• R.C. Statius Muller, A.J. Veenendaal jr., H. Waldorp: De Nederlandse stoomlocomotieven. Uitg. De Alk, Alkmaar, 2005. ISBN 90 6013 262 9.
• V. Freriks, Schlieper: De Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorweg-Maatschappij, de Vlissinger Postroute. Uitg. Uquilair, 2008. ISBN 978 90 71513 65 7.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/NS_1300_(stoomlocomotief) - 04-11-2022