De serie HSM Castor - Maas was de laatste serie breedsporige stoomlocomotieven van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM).

De Castor en Pollux werden in 1861 in dienst gesteld, de Amstel (tweede bezetting van die naam voor een locomotief) en Maas volgden in 1864. De Castor en Pollux hadden drijfwielen met een doorsnede van 2000 mm en een verwarmd oppervlak van 7,895 mm. De drijf-wielen van de Amstel en Maas waren met 1980 mm iets kleiner, maar het verwarmd oppervlak was met 8,36 m2 weer groter. De loco-motieven met hun grote drijfwielen voldeden goed. Doordat de achterste loopas onder de vuurkist was geplaatst in plaats van erachter liepen de locomotieven rustiger dan voorgaande typen.

Met de ombouw van het breedspoornet van de HSM naar normaalspoor, wat in 1866 gereed kwam, had de HSM geen emplooi meer voor breedsporige locomotieven. Vanwege de nog jonge leeftijd werden deze vier locomotieven aangewezen om te worden omgebouwd voor normaalspoor. Deze ombouw vond plaats tussen 1866 en 1868. De asindeling bleef hierbij 1A1. Naast dat ze de oorspronkelijke namen behielden, kregen ze ook de volgnummers 31-34. De locomotieven reden in zowel de breedspoorperiode als de normaalspoor-periode met name voor reizigerstreinen.

Doordat de reizigerstreinen steeds zwaarder werden, werden daarvoor nieuwe en sterkere locomotieven in dienst gesteld. De Castor - Maas werden in 1880 en 1881 omgebouwd voor de goederen- en rangeerdienst. De asindeling werd gewijzigd in 1B, waarbij de enkele as met grote drijfwielen werd vervangen door twee assen met kleinere drijfwielen. De trekkracht werd hierdoor aanmerkelijk vergroot. Tevens werden de locomotieven voorzien van een dak boven de voetplaat om de machinist en de stoker wat meer bescherming te bieden. Tussen 1898 en 1909 werden de locomotieven buiten dienst gesteld. De Castor haalde hierbij een respectabele leeftijd van 49 jaar.

Externe links/verwijzingen

• HSM Castor - Maas - nl.wikipedia.org

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• J. van der Meer: De Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Uitg. Uquilair, 2009, ISBN 978 90 71513 68 8.
• J.J. Karskens: De Locomotieven van de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij. Uitg. J.H. Gottmer, Haarlem - Antwerpen, 1947.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/HSM_Castor_-_Maas - 04-09-2015