De Bagagerijtuigen DIV en DV, in de spoorwegwereld beter bekend onder de bijnaam Stalen D zijn een voormalige serie bagagerijtuigen van de Nederlandse Spoorwegen. Deze rijtuigen werden van 1932 tot begin jaren 80 ingezet in sneltreinen. Een relatief groot aantal rijtuigen wordt vanwege de nuttige functie als opslagrijtuig gebruikt bij Ned. Museumspoorwegen.

Aanschaf

De bagagerijtuigen werden begin jaren 30 aangeschaft bij drie verschillende fabrikanten. Gezien eerdere positieve ervaringen die de Nederlandse Spoorwegen hadden opgedaan bij herstelwerkzaamheden van het voorheen geklonken materieel, werden deze rijtuigen voor het eerst in elkaar gelast.[1] Hoewel een groot deel van deze rijtuigen werd afgeleverd met moderne zwanenhalsdraaistellen, werden deze draaistellen al snel uitgewisseld met verschillende oudere personenrijtuigen. Hierdoor kregen deze bagagerijtuigen uit begin jaren 30, oudere geklonken draaistellen uit de periode 1906-1920.

Inzet

De vijf DV-rijtuigen waren bestemd voor internationale D-treinen. De DIV-rijtuigen waren voor binnenlandse treinen. In 1937 werden de rijtuigen DIV 6095-6100 geschikt gemaakt voor inzet naar Duitsland en Zwitserland. De rijtuigen kregen diverse aanpassingen en werden vernummerd in de serie 7601-7606. In 1949 werden zeven binnenlandse rijtuigen geschikt gemaakt voor inzet naar Denemarken.

In 1971 werden enkele bagagerijtuigen verhuurd aan de DB en die onderhouden werden vanuit Braunschweig.

Begin jaren 80 deden enkele rijtuigen nog dienst samen met de toen zeer nieuwe ICR-rijtuigen. Toen ook de bagagerijtuigen ICR-BKD werden afgeleverd, gingen ook deze laatste Stalen D's buiten dienst.

Externe links/verwijzingen

• Stalen D - nl.wikipedia.org
• Overzicht van als museummaterieel bewaard gebleven bagagerijtuigen op de Nederlandse Museummaterieel Database
• Stalen D - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl
• Stalen D - Langs de rails / nicospilt.com

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bronnen, noten en/of referenties

1. NVBS: Op de Rails. Wijck Jurriaanse N.J. van,: Het getrokken stalen materieel der Nederlandsche Spoorwegen (2). 9-1955. ISSN 0030-3321

• Actuele informatie over de Stalen D's
• Wijck Jurriaanse, N.J. van (1980), De stalen getrokken rijtuigen der Nederlandse Spoorwegen, Rotterdam. ISBN 9060075870

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/Stalen_D - 10-06-2022