De 1600 is een type elektrische locomotief gebouwd door Alstom die van 1981 tot 2011 werd ingezet door de Nederlandse Spoorwegen. Sindsdien zijn de locomotieven in dienst bij andere vervoerders, staan terzijde of zijn gesloopt.

Ontwikkeling

De serie 1600 werd in 1978 besteld, nadat in de jaren zeventig verschillende loctypen bij NS hadden proefgereden. Een daarvan was de SNCF BB 7200, waarvan de 1600 is afgeleid. De 58 locomotieven werden afgeleverd tussen 1981 en 1983. Als gevolg van hun komst werden de oude locomotieven van de series 1000 en 1500 afgevoerd.

Vanouds zit de machinist bij Nederlandse treinen in het midden of rechts. De 1600 had de stuurstand echter aan de linkerkant, zoals dit in het linksrijdende Frankrijk gebruikelijk is. Alvorens de locomotieven te bestellen maakte NS een proefrit, waaruit bleek dat de machinist van de linkerkant even goed zicht heeft op de seinen (die in Nederland rechts van de baan staan) als vanuit het midden.

Door de elektronische vermogensregeling met thyristorchoppers waren de locomotieven bij ingebruikname de zuinigste en krachtigste locomotieven van NS. De (lucht)compressor is tamelijk luidruchtig. Al snel na de serielevering werden proeven genomen met een stillere schroefcompressor die later is toegepast in de serie 1700. De sterke tractiemotoren zijn opgenomen in een bijzondere tandwielkastconstructie en worden, behalve door zelfventilatie, ook vreemd geventileerd, evenals de choppers, afhankelijk van de trekkracht als functie van het opgenomen vermogen. Als eerste elektrische locomotieven bij NS waren zij - althans in principe - in staat met twee exemplaren in treinschakeling te rijden, maar in de praktijk is daar zeer zelden gebruik van gemaakt omdat de aansturing van de tractie-installatie de beveiligingssystemen van NS stoort. De 1700 kon dit naderhand wel door een aangepaste tractie-installatie.

De thyristorchoppers van de 1600/1800 (geleverd door Jeumont-Schneider) hebben een vari-abele frequentie. Dat wil zeggen dat de frequentie begint bij 11 Hz en vervolgens wordt ver-hoogd naar 33 Hz, 100 Hz en uiteindelijk 300 Hz.[2] Als de hoofdchoppers volledig zijn uit-gestuurd, zorgt een extra set thyristoren voor veldverzwakking waardoor de snelheid nog verder kan worden opgevoerd.[3][1]

De tractiemotoren, van het type TAB 674[1], zijn 8-polige gelijkstroommotoren met een ver-mogen van 2.325 kW en een maximale snelheid van 1300 rpm. Op elk draaistel is één tractiemotor gemonteerd.

Locomotiefnamen

In de jaren tachtig kregen alle locs van de serie 1600 de naam en het wapen van een Nederlandse plaats. De 1600's in dienst bij Railion (sinds 2009 DB Schenker Rail) verloren het stadswapen toen zij de gele Railion-kleurstelling kregen. Bij die locs stond alleen de plaatsnaam op de zijkant. De rode locomotieven kregen hun stadswapen weer terug. Ook de locomotieven in dienst bij Locon, Bentheimer Eisenbahn, EETC en Rotterdam Rail Feeding en voorheen ACTS en HUSA hebben hun stadswapen verloren. Alleen Locon 9908 had het stadswapen van Zwolle weer terug, omdat het hoofdkantoor van dat bedrijf in Zwolle stond (LOCON Benelux bestaat niet meer, is in 2017 failliet verklaard).

Langste reizigerstrein

Bekendheid verwierf dit type door in 1989 de langste reizigerstrein ter wereld te trekken, ruim 1,6 km met 60 intercityrijtuigen, ter gelegenheid van 150 jaar spoorwegen in Nederland. De loc 1607 Vlissingen werd hiervoor gebruikt. Die kreeg speciaal voor die gelegenheid een extra grote revisie. Ook waren er speciale opschriften aangebracht op de locomotief. Zo werd de tekst 'Ik trok de langste reizigerstrein ter wereld' aangebracht. Twee jaar later werd het record alweer verbroken door de Belgische E-loc 2711, die 70 rijtuigen trok. In 2015 is de 1607 gesloopt te Almelo.

1700

De latere serie 1700 uit de jaren negentig is uiterlijk grotendeels gelijk aan de 1600. Technisch zijn er echter enige verschillen, zoals de automatische koppeling, gewijzigde choppersturing en een stiller type compressor. Een 1700 kan niet samen rijden met een 1600 > 1800.

Externe links/verwijzingen

• NS 1600/1800 (elektrische locomotief) - nl.wikipedia.org
• Category: NS Class 1600 - uit Wikimedia Commons
• E-locs NS 1600, 1700, 1800 - Langs de rails/nicospilt.com
• Elektrische locomotief NS 1600 - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/1600/1800_(elektrische_locomotief) - 30-08-2024