De NS 600-serie was een serie stoomlocomotieven die werden gebruikt door de Nederlandse Spoorwegen (NS) en eerder door haar voorganger, de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (SS).

Voor de exploitatie van de spoorlijnen Breda - Tilburg (geopend op 5 oktober 1863) en Harlingen - Leeuwarden (geopend op 27 oktober 1863) bestelde de SS vier stoomlocomotieven met de asindeling 1A1 bij de fabriek Beyer, Peacock and Company in Manchester. Locomotieven 1 en 2 reden op het traject Breda-Tilburg, terwijl locomotieven 3 en 4 in het noorden werden ingezet. Deze locomotieven hadden een ketel met een maximale stoomspanning van 6,2 kg/cm².

Met de verdere uitbreiding van het spoornet in 1866 werd een vervolgserie van zes locomotieven besteld, die bij de SS de nummers 79-84 kregen. Deze nieuwe serie was uitgerust met een ketel die een hogere stoomspanning van 8,3 kg/cm² kon leveren. In 1872 werden deze locomotieven hernummerd naar de serie 131-140 en in 1876 opnieuw naar de nummers 251-260.

In de jaren 1880 bleken deze locomotieven steeds minder geschikt voor de zwaardere personentreinen. Daarom werden in 1882 zes locomotieven (252, 253, 255, 256, 257 en 258) aangepast. Hierbij werden de voorste loopas en het grote drijfwiel vervangen door twee kleinere aangedreven assen. De 252 ontving de grotere ketel van de 259, en beide locomotieven werden dienovereenkomstig omgenummerd. Hetzelfde gebeurde met de 253 en 260. Dit resulteerde in twee nieuwe nummerreeksen: de 251-254 met een kleine ketel en de oorspronkelijke asindeling 1A1, en de 255-260 met een grote ketel en de nieuwe asindeling B1. In 1891 kreeg de 253 een nieuwe ketel met een maximale stoomspanning van 8,3 kg/cm². De 254 volgde in 1892, en de 251 en 252 in 1894. Tussen 1911 en 1915 kregen de locomotieven uit de serie 255-260 ook nieuwe ketels, met behoud van dezelfde maximale stoomspanning. Opmerkelijk is dat in 1893 de fabrieksnummers van de 251 en 260 werden verwisseld.

De 253 werd in 1911 als eerste buiten dienst gesteld, gevolgd door de 251 en 253 in 1913. Bij de fusie van het materieelpark van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) en de SS in 1921 tot de Nederlandse Spoorwegen (NS) kreeg de enige overgebleven locomotief met de asindeling 1A1 het NS-nummer 501. De locomotieven met de B1-asindeling werden omgenummerd naar NS-nummers 601-606. Het is echter onzeker of de 501 ooit daadwerkelijk dit nummer droeg, aangezien deze sinds april 1921 niet meer in gebruik was en de fysieke omnummering pas in december plaatsvond. De 501 is wel de enige stoomlocomotief met slechts één aangedreven as die nog in de NS-periode aanwezig was. De 604 werd in 1922 buiten dienst gesteld, terwijl de overige locomotieven in 1923 volgden.

Externe links/verwijzingen

• NS 600 (stoomlocomotief) - nl.wikipedia.org
• Stoomlocs NS: tot 1000 - Langs de rails / nicospilt.com
• Stoomlocomotief nr. 251 - Het Utrechts Archief / hetutrechtsarchief.nl

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Geraadpleegde bron: nl.wikipedia.org/wiki/NS_600_(stoomlocomotief) - 20-07-2021